Հայաստան-Սփյուռք միասնությունը վերականգնելու համար անհրաժեշտ է նոր՝ «երրորդ ուժի» ձևավորումը

Հայաստանի և Արցախի շահերի պաշտպանության համար անչափ կարևոր է համայն հայության շահերի մեկտեղումը, ինչը գրեթե անհնար է դարձել՝ ՀՀ իշխանությունների կողմից Սփյուռքի նկատմամբ վարվող քաղաքականության պարագայում: Նիկոլ Փաշինյանը և իր թիմն այս ընթացքում արել են հնարավորն ու անհնարինը՝ Սփյուռքի հետ հարաբերությունները փոշիացնելու, Հայաստան-Սփյուռք կապը կտրելու համար: 2020 թվականին խայտառակ կապիտուլյացիոն համաձայնագրի ստորագրումից հետո Սփյուռքի տարբեր համայնքների բազմաթիվ կազմակերպություններ և կառույցներ հանդես են եկել հայտարարություններով և ուղերձներով, որոնցում խստիվ դատապարտում էին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից ստորագրված հայտարարությունը՝ պահանջելով վարչապետի և նրա թիմի հրաժարականը։

Սակայն, այն, որ հարաբերությունները սառել են, պարզ դարձավ դեռևս 2019 թվականի՝ «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի կազմակերպած ամենամյա թելեթոնից հետո: «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հեռուստամարաթոնի 2019 թվականի հանգանակության ընթացքում հավաքվել էր մոտ 9.856.100 դոլար: Հիշեցնենք, որ «Հեռուստամարաթոն-2018»-ի ընթացքում «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամին նվիրաբերվել էր 11 մլն 109 հազար 633 դոլար: 2017 թ․ հեռուստամարաթոնի ընթացքում հավաքվել էր 12.505.456 մլն ԱՄՆ դոլար: Այս տարի նույնիսկ ավանդական թելեթոնն անցկացվեց այլ ֆորմատով, քանի որ հասկանալի է՝ Սփյուռքը չէր պատրաստվում քսակը բանալ այն բանից հետո, երբ պատերազմի օրերին հավաքած ողջ գումարը փոխանցվեց կառավարությանը և դրա մի մասն էլ ծառայեց այս կամ այն պաշտոնյայի աշխատասենյակի վերանորոգմանը: Բաց է մնում նաև հիմնադրամում ֆինանսական աուդիտի անցկացման թեման, որն ամեն գնով փորձ է արվում ջրել: Թերևս դա է պատճառը, որ այս տարվա թելեթոնի արդյունքներով հավաքագրվեց ընդամենը 8,4 միլիոն ԱՄՆ դոլար, ինչն աննախադեպ ցածր արդյունք է վերջին տաս տարիների ընթացքում:

Տապալվել է նաև այս իշխանությունների կողմից դեռևս 2018-ին հռչակված ներգաղթի ծրագիրը: Եթե նախկինում բազմաթիվ սփյուռքահայերի շրջանում հայրենիք վերադառնալու ցանկություն կար, ոմանք նույնիսկ իրենց ապագան տեսնում էին հենց Հայաստանում, ապա հիմա այդ ցանկությունը հիմնականում վերացել է, քանի որ ՀՀ-ն նույնիսկ իր սահմանների անձեռնմխելիությունը և քաղաքացիների անվտանգությունն ի վիճակի չէ ապահովել, ուր մնաց, որ կարողանա սփյուռքահայերի պահանջները բավարարել։  Սփյուռքը վերակազմակերպելու հարցում այնպիսի մի կետի ենք հասել, որ Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Արամ Ա-ն ստիպված էր եղել 2022 թվականը հռչակել Սփյուռքի տարի։ Ինչ վերաբերվում է Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարին, ով, ըստ էության, պետք է նպաստեր Հայաստան-Սփյուռք հարաբերությունների ռեստարտին, ապա նա այս ընթացքում հարկատուների հաշվին միայն պարգևավճարներ էր բաժանում ու արտասահման ուղևորությունների մեկնում։

Ակնհայտ է, որ գործող իշխանություններին Սփյուռքը կարմիր քարտ է ցույց տվել և վերջիններիս հետ որևէ համագործակցություն այլևս անհնարին  է համարում, քանի որ Փաշինյանն ու թիմը սպառել են վստահության ողջ պաշարը՝ Հայաստանն ու Արցախը հասցնելով անդունդի եզրին: Հետևաբար, Հայաստան-Սփյուռք կապերը վերականգնելու և նոր մակարդակի հասցնելու համար անհրաժեշտ է, որպեսզի Հայաստանում իշխանության գան Սփյուռքի կողմից ընդունելի և վստահություն վայելող գործիչներ, ովքեր կվերականգնեն Սփյուռքի վստահությունը ՀՀ–ի նկատմամբ և կկարողանան ճիշտ ու նպատակային օգտագործել համայն հայության ներուժը, կլուծեն սփյուռքահայ համայնքների համախմբման հարցը, առավել արդյունավետ կօգտագործեն Սփյուռքի համապատասխան կոորդինացնող կառույցներն՝ ի շահ Հայաստանի և Արցախի: Իսկ դրա համար, ինչպես և բազմիցս գրել ենք, անհրաժեշտ պայման է այլընտրանքային՝ երրորդ ուժի կամ ուժերի ձևավորումը: Միայն նոր քաղաքական ուժն ի վիճակի կլինի հանրային ու քաղաքական դաշտ բերել նոր մտածողություն, մեծամասնության համար ընկալելի նոր առաջնորդ, գեներացնել կազմակերպական-կառուցվածքային նոր ձեւեր և լուծել Հայաստանի, Արցախի և Սփյուռքի առջև ծառացած բազմաթիվ խնդիրներն ու մարտահրավերները:

Այս թեմայով Փաշինյան-Սինանյան տանդեմը ցանկանում է վերահսկելի և «գրպանային» Սփյուռք ստեղծել Հայկ Ազիզբեկյանը նշանակվել է Նիդերլանդներում սփյուռքի գործերի հանձնակատար Ինչպես են ՀՀ իշխանություններն իսպառ փոշիացրել Սփյուռքի վստահությունը Արամ Ա Վեհափառ Հայրապետն ու Լիլիթ Մակունցը քննարկել են Հայաստան-Սփյուռք հարաբերությունները Դուք ձեզ ցանկալի մարդկանց հրավիրեցիք Հայաստան-Սփյուռք վեհաժողովին. Խաչատրյանը՝ Սինանյանին «ՀՀ-Սփյուռք հարաբերությունները չպետք է կախված լինեն որևէ մի ղեկավարի հայացքներից կամ ցանկություններից» (տեսանյութ) Իրականությունից կտրվածները. ՔՊ-ականների միֆերը սփյուռքի մասին Քննարկվել են Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս սփյուռքի հարցերով եռակողմ հուշագրի դրույթների իրականացմանն առնչվող հարցեր ՀՀ վարչապետն ու Շվեդիայի խորհրդարանի հայազգի պատգամավորն անդրադարձել են Հայաստան-սփյուռք կապերի ամրապնդմանը Զարեհ Սինանյանը սփյուռքի «գրպանն» է գցում իր և իր քաղաքական թիմի ձախողումները