Սերբիայի պետականամետ քաղաքականության «բաց դասը» ՀՀ իշխանություններին

Վերլուծական 25 Մարտ, 2024 20:20

25 տարի առաջ Հյուսիսատլանտյան դաշինքի (ՆԱՏՕ) օդային հարվածները Սերբիայի (նախկին Հարավսլավիա մի մաս) վրա 78 օրվա ռմբակոծության արդյունքում զոհվեց շուրջ 2500 մարդ, իսկ այս ողբերգությունը Սերբիայի քաղաքացիների համար շարունակում է մնալ տխուր և անմոռանալի հիշողություն: Նախկին Հարավսլավիայի ավիահարվածները պատմության մեջ առաջին անգամ իրականացվել են առանց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի հաստատման՝ ԱՄՆ գեներալ Ուեսլի Քլարկի որոշմամբ և ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Խավիեր Սոլանայի հրամանով:

2013-ին Սերբիայի պաշտպանության նախարարի հրապարակած զեկույցի համաձայն՝ 1999-ին Սերբիայի բանակի և ոստիկանության 1008 զինվորականեր սպանվել էին նախկին Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության վրա ՆԱՏՕ-ի հարձակման ժամանակ: Սերբիայում գրեթե չկա մի քաղաք, որը 11 շաբաթվա ռմբակոծության ընթացքում գոնե մի քանի անգամ թիրախավորված չլիներ ՆԱՏՕ-ի ուժերի կողմից: Այդ 78-օրյա օդային և հրթիռային հարձակումների արդյունքում ավերվել և վնասվել է 25000 բնակելի շենք, ոչնչացվել է 470 կմ ճանապարհ և 595 կմ երկաթգիծ, վնասվել և ավերվել է 14 օդանավակայան, 19 հիվանդանոց, 20 բժշկական կենտրոն, 18 մանկապարտեզ, 69 դպրոց, 176 մշակութային և պատմական հուշարձան և 44 կամուրջ:

Այսքանից հետո տարակուսելի չէ, որ Սերբիան ընտրեց ոչ թե Արևմուտքի՝ փաստացի իրենց ռմբակոծողների հետ սիրախաղը, այլ սկսեց խորացնել կապերը ՌԴ–ի հետ: Մոսկվան իրեն համարում էր սլավոնական ուղղափառ Սերբիայի դաշնակիցն ու պաշտպանը և ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը շրջանցող նոր պետության՝ Կոսովոյի հռչակումն ընկալում էր որպես (հերթական) հարձակում համաշխարհային տերության իր կարգավիճակի վրա, իսկ ռուս պաշտոնյաները մեկը մյուսի հետևից հայտարարում էին համաշխարհային կարգին սպառնացող վտանգների մասին:

Զարմանալի չէ, որ այսքան արհավիրքներով անցած Սերբիան աջակցեց Դոնբասին: 2023–ին գեներալ մայոր Լուկա Կաստրատովիչը դա բացատրեց նրանով, որ ալբանացիները ԱՄՆ-ի օգնությամբ Կոսովոյում և Մետոհիայում սերբերի հետ անում են նույնը, ինչ 2014 թվականից Դոնբասում Կիևի ռեժիմը անում էր ռուսների հետ: ՌԴ-ում Սերբիայի նախկին դեսպան Սլավենկո Տերզիչը իր հերթին հայտարարել է, որ Հարավսլավիայի դեմ ագրեսիան մի տեսակ զորավարժություն էր ՆԱՏՕ-ի համար, նախապատրաստություն դեպի արևելք ավելի լայն և լայնածավալ շարժման՝ դեպի Մերձավոր Արևելք, դեպի Սևծովյան տարածաշրջան և ասիական երկրներ՝ Ռուսաստանի դեմ ագրեսիա նախապատրաստելու վերջնական նպատակով: Սերբիայում ամենաբարձր մակարդակում հայտարարում են, որ չեն ցանկանում միանալ ՆԱՏՕ-ին և մոռանալ, թե ինչպես էր Արևմուտքը իրենցից խլում Կոսովոն:

Ավելին՝ չնայած այն հանգամանքին, որ արևմտյան գրեթե բոլոր տերությունները՝ բացառությամբ ԵՄ մի քանի անդամների, ճանաչել են Կոսովոն, Սերբիան իր պետական շահերի պաշտպանությունից չի հրաժարվում և նրա քաղաքական կամքը չի կոտրվում: Այստեղ տեղին է զուգահեռներ անցկացնել Հայաստանի իշխանությունների հետ, որոնք 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո ոչ միայն հետևություններ չարեցին՝ նետվելով Արևմուտքի գիրկը, որը ըստ որոշ տեղեկությունների՝ քաջալերել էր Բաքվին սկսել այդ ագրեսիան, այլ նաև շտապեցին ճանաչել Արցախը Ադրբեջանի կազմում, չնայած այն հանգամանքին, որ նմանատիպ քայլով աչքի էր ընկել միայն Ադրբեջանը: Չկար արտաքին խաղացողների ահռելի ճնշում ինչպես Սերբիայի դեպքում էր, սակայն, չկային նաև սեփական երկիրը սիրող և սեփական հողը գնահատող պաշտոնյաներ, որոնք կառաջնորդվեին ոչ թե օտար տերությունների, այլ սեփական ժողովրդի և երկրի ազգային ու պետական շահերով: Արդյունքում, ունենք կորսված Արցախ և պատեհապաշտ արտաքին քաղաքականություն, որը հանգեցնելու է նորանոր կորուստների: